No laughing Matter

No laughing matter at the Police Academy
COMMENTARY No laughing matter at the Police Academy Sanitsuda Ekachai Bangkok Post August 29, 2006 If you are working overseas under dire stress, how would you feel if your community's religious gathering, which gives you a sense of psychological security, was raided by the police and berated by the mass media as a territorial invasion? If Thai workers faced such a crackdown and humiliation in their host country, we would certainly hear endless outcries for a diplomatic apology and redress. We would also definitely consider those perpetrators to be fools, culturally insensitive to the point of being barbaric. Last Sunday, we became such perpetrators ourselves. And we have not shown any sign of being perturbed for having sunk so low. You see, it is an age-old tradition of the ethnic Karen on both sides of the Thai-Burmese border to hold a spirit-calling ceremony in August. Wherever they are, they would try to return to their home villages to attend the ceremony to ensure family happiness and to free themselves of all bad luck in the year ahead. The ceremony has a special significance for the Karen migrant workers who fled Burma's political persecution and dire economic hardship to toil here in what is near slave-like work conditions. Since they cannot return home, a group of Karen elders are invited to perform a sacred ceremony to tie the youngsters' wrists with sanctified thread that will protect them from harm. For recreation, apart from sporting events, there is cultural entertainment for the crowd to celebrate their ethnic identity, to reassure themselves that they are not alone and rootless in a hostile land. While each pocket of ethnic Karen migrants holds their own spirit-calling ceremony in their vicinity, the grandest takes place in Nakhon Pathom, given the heavy concentration of factories which hire ethnic Karen migrant workers there, and in nearby provinces. I was there last year to educate my 10-year-old girl about ethnic cultures and the beauty of cultural diversity. She returned home all smiles, with her wrist full of sacred threads and _ mummy hoped _ with some immunity to counter the prevailing ethnic prejudices in our society. What happened at the Karen's grand spirit-calling ceremony in Nakhon Pathom this year showed that it is not only my girl who needs some education to undo ugly ethnic chauvinism. The spirit-calling ceremony this year took place at the Police Cadet Academy at Samphran. Since it was the 14th year in a row that they have held the ceremony in the province, no one expected any glitches. The happy event, however, turned into a nightmare when hundreds of policemen staged a crackdown, netting some 600 Karen for deportation while the rest fled for safety in panic. The next day, the headlines in many vernacular papers shouted the same message of xenophobic nationalism: ''Tens of thousands of Karen seize Police Academy!'' screamed one. ''Rampant fear as hundred thousand Burmese invade Police Academy!'' exclaimed another. The morning news on TV and radio was not much better. As footage of the raid was aired on the screen, one female anchorwoman sternly asked the policeman in charge: ''So have you nabbed the hua choke?'' The words, meaning ''leader of trouble-makers'', clearly showed her ethnic prejudice. Another radio news anchorman tried to suggest there must be something fishy going on in having allowed the Karen to improperly use the Police Academy. They just could not see that the Samphran policemen were out of their minds. Blinded, too, by deeply-seated racist nationalism, they just could not see that raiding a religious ceremony was a serious violation of human rights. Without respect for different cultures, how can we ever hope to douse the fire in the deep South? With the spirit-calling ceremony ending in disaster, the ethnic Karen must shiver at the thought of their year ahead. The future is also grim for us Thais if we still allow our racist nationalism to run wild with impunity.

karen New Year 2004

ုုkaren need of blessing

Karen need of blessing

Sanitsuda Ekachai The young Karen girl in her late teens looked quite traditional in her long dress of machine-woven cloth sporting a Karen design. But the spaghetti straps would have left her mother horrified. Back in her village home in Burma, her mother would never, never let the girl leave home wearing such a dress which audaciously showed off her glowing, youthful shoulders. But like thousands of Karen migrant workers who gathered for their annual spirit-calling ceremony in Nakhon Pathom recently, the teenage girl had no time to worry about mum frowning. It was time to lighten up and feel reassured that they were not all alone far from home. Traditionally, the young Karen who left their villages to work would return home to receive blessings from their elders in the full moon night of the lunar month, when the elders would perform the wrist-tying ceremony to strengthen the village boys' and girls' guardian spirits and to shoo away bad luck. The ceremony is common to ethnic Karen on both sides of the Thai-Burma border. It is believed that when one is shocked or distressed, the bad experience chases one's guardian spirit away, making one even more vulnerable to bad luck. It is then important to perform a ceremony to call the guardian spirit back to its seat on top of the head. For those who cannot return home, attending the spirit-calling ceremony in town is equally effective. When the Karen peasants who fled persecution in Burma to toil in often slave-like work conditions in Thailand, heard that the forest elders would preside at the sacred ceremony in Nakhon Pathom, they travelled by the busload from factories in various provinces for the much-needed blessings. ``It's the power of culture and ceremony,'' said Tiwa Kongnandee, a Thai Karen who organised the event, now in its 13th year. ``After observing their own traditions and having good fun at the festival with their friends, they feel refreshed and strong enough to face life's difficulties again.'' The ritual does not only boost morale, but also identity awareness. Living and working in a hostile land where migrant workers are often dehumanised, the ceremony reassures the ethnic Karen about who they are. This renewed sense of belonging to a group makes them feel psychologically safe. That is why the migrant workers, all in their youth, proudly turned up in their traditional-looking Karen outfits for the day. ``Being here has made me feel secure in who I am,'' said Onee, 29, a worker in Samut Songkram. The rapture magically helped them forget their misery for a day. For the indigenous Karen on Thai soil, many suffer the lack of citizenship which robs them of all basic legal rights while subjecting them to constant deportation threats. Even for those with citizenship, they are maliciously stereotyped as forest destroyers who must also be evicted from their forest homes. For the Karen migrant workers from Burma, many end up in sweat shops, working in slave-like conditions. Forget minimum wage, overtime and work safety. Forget making demands, because to be sacked means immediately losing the right to work in Thailand legally. Having no opportunities in life, many girls are lured or forced into the flesh trade. Being young, financially independent, far from parents' surveillance _ and lacking the power to negotiate for safe sex from their partners, many end up becoming HIV-positive. Abortion is a common tragedy, which takes many young mothers' lives. Even a simple social activity such as attending the traditional spirit-calling ceremony is a risky business. Since migrant workers are not allowed to go outside their designated work neighbourhoods, they could easily face arrest and extortion on their journeys. When Thai workers were abused in Taiwan, they protested violently and their voices were heard, said Tiwa. Migrant workers in Thailand don't even have the right to have recreation with a sense of safety. For Toleh, 19, a factory worker in Omnoi, Nakhon Pathom, such fears did not stop him. ``Life is very tough here,'' he said. ``We need all the blessings we can get.''

ကရင္ႏွစ္သစ္

ကရင္ႏွစ္သစ္
မည္သည့္အရာမွ် ဘ၀ႏွင့္မကင္း၊ ဘ၀၏ အစသည္ သေႏၶက ျဖစ္သည္ဟု ခံယူက မွားအံ့မထင္ေပ။ သက္ရွိေရာ သက္မဲ့ပါ အေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္ေပၚျခင္း၊ ဖြားသန္႔စင္ျခင္းမရွိ၊ တခုေသာ ကာလ အပိုင္းအျခားတို႔ျဖင့္ သေႏၶတည္ၾကရသည္မွာ ေလာကနိယာမပင္ ျဖစ္သည္။
သက္ရွိလူသားႏွင့္ တိရစၦာန္တို႔မွာ တခုစီေသာ ကာလအတိုင္းအတာျဖင့္ သေႏၶတည္ ဖြားသန္႔စင္ လာၾကရေသာ္လည္း သက္မဲ့တို႔၏ ေျပာင္းလဲမႈအေၾကာင္း တရားမ်ားကား အတိုင္းအဆမရွိပါေပ။ နာရီပိုင္းအတြင္း ေျပာင္းလဲႏုိင္သလို ႏွစ္ရာေထာင္ သေႏၶတည္ေပးရသည့္ အရာမ်ားလည္း ဒုႏွင့္ေဒးပင္။
ကရင့္ဘ၀သစ္ ဖြားသန္႔စင္ေရးအတြက္ အတိတ္ကာလတြင္ေရာ မ်က္ေမွာက္ယေန႔တုိင္ေအာင္ပင္ ဘိုးဘြားမိဘေခတ္ အဆက္ဆက္ကပင္ သေႏၶပ်ဳိးလာခဲ့ပါ၏။ မ်ဳိးေစ့ခ်ခ်ေပးခဲ့ပါ၏။ ကာလ ရွည္ၾကာ ခဲ့ေပၿပီ။ ေမွ်ာ္မွန္းထားေသာ စည္းလံုးညီညြတ္ျခင္း၊ ေအာင္ျမင္တုိးတက္ျခင္း၊ အာမခံခ်က္ရွိျခင္း စသည္တို႔ ျပည့္လွ်မ္းေသာ ကရင္ဘ၀သည္ကား ဖြားသန္႔စင္၍ မလာေသးေပ။
ထို႔ေၾကာင့္ … …မ်ဳိးခ်ခဲ့ေသာ မ်ဳိးေစ့ေအာင္မေအာင္၊ တည္ခဲ့ၿပီးေသာ သေႏၶေကာင္းမေကာင္း၊ ေရေျမ သဘာ၀ အခ်ိန္အခါႏွင့္ သင့္မသင့္ ျပန္လည္၍ စကာခ် ေရြးထုတ္သန္႔စင္သြားရင္း … …ပတ္၀န္းက်င္ရွိ လိႈင္းဂယက္ကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ရင္း … …ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈ၊ တိုက္ဖ်က္တြန္းလွန္မႈ အစီအမံမ်ားခ်မွတ္သြားႏိုင္ေရးတို႔အတြက္ … …
“သမ႐ိုးက်” ဆုိသည္မ်ားတြင္ ပယ္စြန္႔သင့္သည္မ်ားကို ႏွေျမာတြန္႔တိုမႈမရွိ၊ လက္ခံသင့္ သည္မ်ားအား ဖြံ႕ထြားေအာင္ ႀကံေဆာင္ရင္း ရွင္သန္ဖြံ႕ထြားသည့္ ကရင့္ဘ၀သစ္ ဖြားသန္႔စင္ေရးအတြက္ အသင္စာ႐ႈသူလည္း ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ရန္ တာ၀န္ရွိလာပါၿပီ … …
အသစ္အသစ္ဆုိသည္မ်ား
အေဟာင္းအေဟာင္းတို႔ ပ်က္သုဥ္းခ်ဳပ္ၿငိမ္း၍ အသစ္အသစ္တို႔ ေပၚလာရစၿမဲ။ သို႔ေသာ္ အေဟာင္း အေဟာင္းဆုိသည္မ်ားမွာ ကာလၾကာရွည္သည္ႏွင့္အမွ် ေပ်ာက္ကြယ္သြားရသည္မ်ား ရွိသကဲ့သို႔ အနာဂတ္ သမိုင္းမွတ္တိုင္မ်ား၊ သင္ခန္းစာမ်ားအျဖစ္ ျဖစ္ေပၚလာရသည္လည္း ရွိေနေပသည္။
လူမ်ဳိးတိုင္း ႏိုင္ငံတိုင္းတို႔သည္ ေခတ္အဆက္ဆက္ႏွင့္ စံနစ္အဖံုဖံုကို ေျပာင္းလဲဖန္တီး လာခဲ့ၾကသည္။ သို႔တည္းမဟုတ္ ျဖတ္ေက်ာ္ရင္ဆုိင္ၾကရသည္ခ်ည္းပင္။
ကြၽႏ္ုပ္တို႔ ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္လည္း ေခတ္အဆက္ဆက္ႏွင့္ စနစ္အဖံုဖံု၏ ေရစီး ေၾကာင္း၀ယ္ ခရီးရွည္ျဖတ္သန္း ေက်ာ္လႊားခဲ့ရၿပီးျဖစ္ေလရာ အတိတ္မွ ကရင့္ဘ၀ သင္ခန္းစာကို ယူ၍ အနာဂါတ္ ေရွ႕ခရီးရွည္အတြက္ “အသစ္အသစ္”မ်ား တည္ေဆာက္သြား ၾကရဦးမည္သာ ျဖစ္ေပသည္။
“အသစ္အသစ္” ဆုိသည္တို႔အနက္ ကရင့္ အနာဂတ္ဖန္တီးေရး၏ အေျခခံတရားမ်ားအား ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္က်င့္သံုးေရးကို အေလးထား တင္ျပလိုေပသည္။ တနည္းဆုိရေသာ္ ယေန႔ ကရင့္အမ်ဳိးသားေရးကို သေဘာတရားေရးႏွင့္ လက္ေတြ႕ေရးႏွစ္ျဖာျဖင့္ ခ်ိန္ထိုး သံုးသပ္ၿပီးမွ ရွင္သန္ဖြံ႕ထြားမည့္ အနာဂတ္သေႏၶတည္ေပးေရးပင္ျဖစ္ပါသည္။
ကရင့္အနာဂတ္အေရးမွာ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္သာျဖစ္ၿပီး ဥံဳဖြ မန္းမႈတ္ကာ ဆုေတာင္း၍ ရေကာင္းေသာ အရာမဟုတ္ေလရကား အေတြးမွန္ႏွင့္ မွန္ကန္ေသာ အလုပ္ျဖင့္သာ ေဖာ္ေဆာင္ ရမည္ျဖစ္ေလသည္။ ကရင့္အေရးကို ေစ့ေစ့ေတြးေသာ္ သမိုင္းအတိတ္ေၾကာင္း၏ ဆုိးက်ဳိးေကာင္းေမြမ်ားကို သင္ခန္းစာရယူျခင္းထက္ ဖက္တြယ္ထိန္းသိမ္းထားမႈဘက္၌ အေလးသာလွ်က္ရွိေၾကာင္း ယူဆရေပသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ကရင္တုိ႔၏ အမ်ဳိးသားေရး႐ုန္းကန္ေဖာ္ေဆာင္မႈအရပ္ရပ္၌ ေအာင္ျမင္သင့္သည္ထက္ ေလွ်ာ့နည္းေနျခင္းႏွင့္ အဟုန္တံ့ေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ေလသည္။
တို႔ေခတ္တံခါး
ကရင့္အနာဂတ္ေရးကို ဆႏၵအဖံုဖံု အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ အလုပ္အေထြေထြတုိ႔ကို ႐ႈေဒါင့္တစ္ခုစီမွ အေလးေပး၍ ခ်မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ မ်က္ေမွာက္ ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔တေတြလည္း ဆက္၍ေတြးဆ ၾကေနရျပန္ၿပီ။ လုပ္ငန္းစဥ္ အစီအမံမ်ား၊ လက္ေတြ႕ အလုပ္မ်ား ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ ၾကရေပဦးမည္။ တို႔ေခတ္ တံခါးတို႔မ်ား ဖြင့္ႏိုင္ၾကပါမည္လား … … အေတြးျဖင့္ လမ္းစရွာ၍ အလုပ္ျဖင့္ တုိ႔ေခတ္တံခါး တို႔မ်ားဖြင့္ႏိုင္ေရးသည္ သမိုင္းေပးတာ၀န္တရပ္ ျဖစ္လာခဲ့ေပၿပီ။
ဘုိးဘြားမိဘမ်ားႏွင့္ ေနာင္ေတာ့္ ေနာင္ေတာ္တို႔ကလည္း ကရင့္ဘ၀ အခိုင္အမာ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး တုိ႔အတြက္ အေျဖရွာ ခ်ဥ္းကပ္ၾကၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ကြၽႏ္ုပ္တို႔လည္း ဆက္၍ အနီးကပ္ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး အေျဖရွာ ေဖာ္ထုတ္ သြားရဦးမည္ ျဖစ္ေပသည္။
ဘယ္ကစ၍ ခ်ဥ္းကပ္မည္နည္း
အမ်ဳိးသားေရးသည္ က်ယ္၀န္းေထြျပား လွပါသျဖင့္ လက္ေတြ႕ဘ၀မွ ေႂကြးေၾကာ္ ေဖာ္ေဆာင္ ေနၾကေသာ “ယဥ္ေက်းမႈ” ေရးရာ ႐ႈေဒါင့္မွ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ ခ်ဥ္းကပ္လုိေပသည္။
“ယဥ္ေက်းမႈ” ဆုိသည္မွာ အဘယ္နည္း … …“ယဥ္ေက်းမႈ” ဆုိသည္မွာ ျမန္မာမႈျပဳထားသည့္ ေ၀ါဟာရတြင္ အဂၤလိပ္စကား Civilization ႏွင့္ Culture ကို ေပါင္း႐ံုးျပန္ဆုိ ထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆုိထားေပသည္။
Civilization ဆုိေသာ ယဥ္ေက်းမႈမွာ လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းငယ္ ေက်းလက္ဇနပုဒ္မွ ၿမိဳ႕ျပေဒသ အျဖစ္ ဆင့္ကဲျဖစ္ေပၚ တုိးတက္ ဖြံ႕ထြားလာျခင္းဟု မူလအဓိပၸါယ္ရွိရာ မူလအဖြဲ႕အစည္း၏ အနာဂတ္ကို ေရွ႕႐ႈေသာအားျဖင့္ ဆင့္ကဲဖန္တီးျခင္းသည္ ယဥ္ေက်းမႈ တရပ္ပင္ျဖစ္ေလသည္။
Culture ဆုိေသာ ယဥ္ေက်းမႈမွာ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း၌ရွိေသာ အႏုပညာ ပစၥည္းမ်ား၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ျခင္း အသြင္သေဘာ ကိုေဆာင္ေပသည္။ အနာဂတ္ကို ေရွ႕႐ႈေသာအားျဖင့္ ေရွ႕သို႔ ေရွ႕သို႔သာ ဦးတည္ခ်ီတက္ေနသည့္ သေဘာမရွိဟု ဆုိႏိုင္သည္။ ေနာက္သို႔လည္း ဆုတ္ႏိုင္သည္။ ေရွ႕သို႔လည္း တက္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အနာဂတ္အတြက္ အာမခံခ်က္ မေပးႏိုင္ေပ။
တနည္းဆုိရလွ်င္ ကြၽႏ္ုပ္တို႔ ေနထုိင္စားေသာက္ေရး တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး၊ အခုိင္အမာ ရပ္တည္ေရးတို႔အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးေသာ အဂၤါရပ္ပစၥည္းမ်ားတို႔မွာ Civilization ၌ အက်ဳံး၀င္ၿပီး ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔၏ ဘ၀အမ်ဳိးသားဘ၀ကို ထုတ္ေဖာ္ျပဆုိရာ အဂၤါရပ္ပစၥည္းတို႔ မွာ Culture ၌ အက်ံဳး၀င္သည္ဟု ဆုိရပါမည္။
ပညာရွင္မ်ားတုိ႔က ႐ႈေဒါင့္အဖံုဖံုျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈ၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ဖြင့္ဆုိကိုင္ဆြဲ ေဖာ္ေဆာင္ လာခဲ့ၾကသည္။ “ယဥ္ေက်းမႈ” ၏ နယ္ပယ္ကား က်ယ္၀န္းလွ၏။ အခ်ဳပ္ကိုသာ ဆုိရေသာ္ လူသား (၀ါ) လူမ်ဳိးတမ်ဳိး၏ အႏုပညာရပ္မ်ား၊ သီဆုိကခုန္မႈမ်ား အစဥ္အလာ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား က်င့္ႀကံလုပ္ကိုင္ သမွ်ေသာ အမူအက်င့္စ႐ိုက္ မ်ားႏွင့္တကြ စြမ္းရည္ ဂုဏ္အဂၤါ ဗီဇလကၡဏာ မ်ားသည္ ယဥ္ေက်းမႈပင္ျဖစ္သကဲ့သို႔ လူမ်ဳိးတမ်ဳိး၏ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးစနစ္မ်ား၏ ေရာင္ျပန္ရိပ္မ်ား- လူသားတို႔အတြက္ လူသားမ်ား ဖန္တီးေသာ ပကတိ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနမ်ားသည္ပင္လွ်င္ ယဥ္ေက်းမႈမည္ေပသည္။ တနည္းဆုိရေသာ္ လူသားႏွင့္ လူသားတို႔၏ ဘ၀၊ လူမ်ဳိးႏွင့္ လူမ်ဳိး၏ ဘ၀ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈဟူ၍ စိတ္ျဖာႏိုင္ေပသည္။
ကရင္ႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈ
ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ကရင့္အမ်ဳိးသားဘ၀တုိးတက္ခိုင္မာေရးႏွင့္ စာေပယဥ္ေက်းမႈေဖာ္ထုတ္ ျမႇင့္တင္ေရး ေႂကြးေၾကာ္ ေဖာ္ေဆာင္ခ်က္တို႔မွာ ယဥ္ေက်းမႈ နယ္ပယ္အတြင္းမွပင္ ျဖစ္ေပၚေနမည္မွာ ယံုမွားစရာရွိေပ။ သီဆုိကခုန္ျခင္း၊ စာေပအႏုပညာ ေဖာ္ထုတ္ျခင္းမွ်ႏွင့္ လံုေလာက္ေသာ ေဖာ္ေဆာင္မႈ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေပ။
ထုိ႔အျပင္ ေႂကြးေၾကာ္ေဖာ္ေဆာင္ခ်က္ မွန္သမွ် ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေရးသည္ လမ္းညႊန္မႈ ရွိေနရပါမည္။ အစီအမံလည္း ရွိရေပဦးမည္။ ေဖာ္ေဆာင္ခ်က္ လက္ေတြ႕လုပ္ငန္း၏ လမ္းညႊန္မႈကား သေဘာတရားေရး (၀ါ) ေတြးေခၚယူဆခ်က္ မွန္ကန္ေရး၌ အေျခခံေပသည္။
အဘယ္ေသာ သေဘာတရား လမ္းညႊန္မႈကို ခံယူၾကရမည္နည္း။ အဘယ္သို႔ေသာ အျမင္အေတြး ခံယူခ်က္ထားၾကမည္နည္း။
တကယ့္ဘ၀ႏွင့္ စာေတြ႕သေဘာတရားေရး
အဘယ္မွ်ေလာက္ပင္ စံတင္ထုိက္ပါသည္ဆုိေသာ က်မ္းမ်ား၊ ၀ါဒမ်ား၊ အယူအဆမ်ားႏွင့္ အသိပညာရွင္မ်ား ရွိေနေစကာမူ လက္ေတြ႕ဘ၀၏ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို ေစ့ငွငံုမိႏိုင္ေအာင္ စြမ္းႏုိင္မည္မဟုတ္ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ “ဘ၀အေတြ႕အႀကံဳသည္ ပထမ၊ အသိပညာအယူအဆတို႔သည္ ဒုတိယ” ဟူေသာ အခ်က္ ရွိေနခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ေလသည္။
သို႔ျဖစ္ေလရာ တကယ့္ဘ၀သည္သာလွ်င္ စာေတြ႕ အသိပညာတို႔၏ အမိအဖျဖစ္၍ ဘ၀သည္သာလွ်င္ ၀ါဒအေပါင္း- သေဘာတရား အယူအဆအေပါင္းတို႔၏ အာစရိယႀကီး ဧကန္စင္စစ္ျဖစ္ေလေတာ့ရာ အနာဂတ္ကရင့္ဘ၀ကို ေတြးဆလွ်င္ တကယ့္ ကရင့္ဘ၀ကို ေကြ႕ေရွာင္ေက်ာ္ျဖတ္၍ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ မျမင္မၾကား လို၍လည္း မရ။ မေျပာလို မသံုးသပ္ လို၍လည္း မျဖစ္ေတာ့ေပ။
အနာဂတ္ ကရင့္အေရးဆုိသည္မွာ “ကရင္” ဆုိေသာ လူ႔ေဘာင္ (အမ်ဳိးသားထု)ႏွင့္ ထုိအမ်ဳိးသား ထု၏ ဘ၀သည္ တိုက္႐ိုက္ ဆက္ႏြယ္ ေနေပရာ အမ်ဳိးသားထု ဘ၀၌ အေျခခံအက်ဆံုး ျဖစ္ေသာ အေတြးအေခၚခံယူ ခ်က္မွန္ကန္ေရးသည္ ပဓာနက်လာေပသည္။ကရင္တို႔၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈ (ေတြးေခၚခံယူမႈ) မတုိးတက္ ေလေသးသမွ် ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ လက္ေတြ႕လုပ္ငန္းမ်ား ေအာင္ျမင္ခုိင္ၿမဲမည္ မဟုတ္ေပ။
ထုိ႔ေၾကာင့္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈ၏ အေျခခံအက်ဆံုးျဖစ္ေသာ ကရင့္မ်ဳိး႐ိုး ဗီဇပင္ကိုယ္ သဘာ၀မ်ားအား ေ၀ဖန္သံုးသပ္ ရေပေတာ့မည္။
မ်ဳိး႐ိုးဗီဇကို ဖက္တြယ္အပ္သေလာ
ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ားတို႔သည္ ႐ိုးသားၾကသည္။ သစၥာရွိၾကသည္။ ေအးေဆးစြာ ေနလိုမႈရွိသည္။ ေရာင့္ရဲလြယ္သည္။ သည္းခံႏိုင္မႈ အႏြံအတာခံႏိုင္မႈ၊ ပြင့္လင္းမႈ၊ ယံုလြယ္မႈစေသာ မ်ဳိး႐ိုး ဗီဇမ်ားရွိေၾကာင္း အမ်ဳိးက နားလည္ခံယူခဲ့ၾကသည္။ “မ်ဳိး႐ိုးဗီဇ ေစာင့္ထိန္းၾက” ဟူ၍လည္း ေစ့ေဆာ္ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့သည္မွာ အထင္အရွားပင္။
ပင္ကိုယ္စိတ္ဓာတ္ မ်ဳိးဗီဇဆုိသည္မွာ စြဲၿမဲသည့္အသြင္ ခုိင္မာသည့္သေဘာ ရွိေနရာ အျခားေသာ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားကိုပင္ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ ႏိုင္စြမ္းေသာ သေဘာလည္း အျပည့္ရွိေနတတ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ေလရာ ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ လက္ေတြ႕လုပ္ငန္း တိုးတက္မႈအတြက္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈ (သေဘာတရားေရးမ်ား) ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္သည္တြင္ အႀကီးမားဆံုး ဟန္႔တားမႈျပဳမည့္ ကရင့္မ်ဳိး႐ိုးဗီဇကို ဖက္တြယ္ေစာင့္ထိန္း အပ္မအပ္ ဆုိသည္ကို ေစ့ေစ့ေတြး၍ ဆင္ျခင္အပ္ေပၿပီ။
အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ … …႐ိုးသားျခင္းကို ျမတ္ႏိုးအပ္ပါ၏။ သို႔ေသာ္ “႐ိုးသားျခင္းသည္ ႐ိုးသားမႈသို႔သာ တုန္႔ျပန္ရမည့္ သေဘာ” ပါရွိသျဖင့္ အတိုင္းအတာ တခုအထိ ျမတ္ႏိုးက်င့္သံုးအပ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဆန္႔က်င္ဘက္၀န္းက်င္၊ မ႐ိုးသားေသာ ပရိယာယ္မာယာမ်ားေသာ စဥ္းလဲတတ္သည့္ ၀န္းက်င္တြင္ အခ်ယ္လွယ္ခံ၊ လည္စင္းခံရာ ေရာက္မည့္ “ႏံုအ” မႈ အျဖစ္မ်ဳိးေရာက္ေအာင္ ႐ိုးသားျခင္းကိုကား ေတာ္လွန္ပစ္ ရေပမယ္။ ေတာ္လွန္၀ံ့ ရေပမည္။
ေအးေဆးစြာ ေနလိုမႈျဖင့္ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ကင္းရာ ေ၀းရာေဒသမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ လူထူထပ္ရာကို ေရွာင္ဖယ္၍ လူမႈ၀န္းက်င္ ျပႆနာမ်ားကို ေရွာင္ကြင္းလိုမႈျဖင့္ ေက်းလက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕စြန္ရပ္ဖ်ားတြင္ အေျခခ် ေနရာယူေလ့ရွိခဲ့ရာ ပတ္၀န္းက်င္အား မ်က္ေျချပတ္ကာ ေခတ္ေနာက္က်န္ရစ္ ေစႏုိင္သည္။ ေခတ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ တိုးတက္ေရး လမ္းေၾကာင္း၏ ပိတ္ဆုိ႔မႈလည္း ျဖစ္ေစမည္။ တိုးတက္ေသာ အနာဂတ္ေရးအတြက္ ပိတ္ဆုိ႕မႈမွန္သမွ် ဖယ္ရွားေတာ္လွန္၀ံ့ ရမည္ျဖစ္ရာ ေအးေဆးစြာျဖင့္ သီးျခားရပ္တည္၍ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း ခံယူက်င့္သံုးသြားၾကရေပမည္။
ကိုယ္က်ဳိးရွာ ေခါင္းပံုျဖတ္မႈ၊ ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲျခင္းႏွင့္ မ႐ိုးသားမႈတို႔၏ အသံုးခ်ခ်ယ္လွယ္ရာ စားက်က္နယ္ေျမသည္ သစၥာရွိျခင္း၊ ပြင့္လင္းျခင္း၊ ယံုလြယ္ျခင္းတို႔ပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ယံုလြယ္တတ္ေသာ သေဘာသည္ မခိုင္မာသည့္အသြင္၊ ယိမ္းယိုင္တိမ္းညြတ္ လြယ္သည့္ သေဘာျဖစ္သျဖင့္ မိမိကုိယ္ကို ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈ မရွိသည့္ အသြင္ျဖစ္သည့္ ပြင့္လင္းျခင္းသည္ လွ်ဳိ႕၀ွက္တတ္သူတို႔၏ သားေကာင္မ်ား ျဖစ္ေလ့ရွိတတ္ေပသည္။
တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲလြယ္တတ္ေသာ သေဘာ၌ ရွိသမွ် စား၊ ေပးသမွ်ယူ၊ ျပဳသမွ်ေက်နပ္တတ္သည့္ အသြင္မ်ားပါ၀င္ေလရာ ကတံုးေပၚထိပ္ကြက္ ခ်ယ္လွယ္ေခါင္းပံုျဖတ္တတ္သည့္ လူမႈ၀န္းက်င္တြင္ အခ်ယ္လွယ္ခံဘက္ကခ်ည္း ရပ္တည္ေနရတတ္ေပသည္။
သို႔ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ကရင့္အနာဂတ္အေရး ေတြးဆသူတိုင္း မ်ဳိး႐ိုးဗီဇစိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အသြင္လကၡဏာမ်ားကို ေခတ္ႏွင့္ လူမႈ၀န္းက်င္ႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီစြာ ခံယူက်င့္သံုးႏိုင္ေရးသည္ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲစရာတို႔၏ အေျခခံဟုပင္ အခုိင္အမာဆိုခ်င္ ပါသည္။
အနာဂတ္အေရး
“တိုးတက္ေရး” ႏွင့္ “ေအာင္ျမင္ေရး” ကို ေမွ်ာ္မွန္းျခင္းသည္ အနာဂတ္အေရးပင္ျဖစ္သည္။ “အတိတ္ကို အေျခခံ၊ ပစၥဳပၸန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီး၊ အနာဂတ္ကို ေရွ႕႐ႈ” ရမည္ဟု ဆုိပါသည္။
အနာဂတ္အေရးကို သံုးသပ္ၾကည့္လွ်င္ … …(က) ကရင့္အမ်ဳိးသားဘ၀ အခုိင္အမာရပ္တည္ႏိုင္ေရးႏွင့္(ခ) ေခတ္ႏွင့္ ယွဥ္၍ အမ်ားႏွင့္ နည္းတူတုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ထားရွိေပသည္။
ေဖာ္ျပပါ အခ်က္ႏွစ္ရပ္ကို စိတ္ျဖာၾကည့္ပါက ကရင့္အမ်ဳိးသားဘ၀ အခုိင္အမာ ရပ္တည္ႏိုင္ေရးသည္ အဓိကႏွင့္ အေျခခံ အက်ဆံုး ေတြ႕ရသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ “အေျခခံတက်ႏွင့္ ခိုင္မာသည့္ အုတ္ျမစ္ မရွိေသာ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ဆုိသည္မွာ သဲပံုေပၚ မွန္နန္းတည္ေဆာက္ျခင္း၊ သဲပံုေစတီကို ေရႊထီးတင္ျခင္း” မ်ဳိးသာ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
အမ်ဳိးသားဘ၀အခိုင္အမာ တည္ေဆာက္ေရးမွာ စာေပယဥ္ေက်းမႈ ထံုးဓေလ့မ်ား ေဖာ္ထုတ္ ထိန္းသိမ္းေရးမွ်ႏွင့္ မၿပီးႏိုင္။ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး လူမႈေရးပါ ပါေလရာ အေၾကာင္းေပါင္းစံု လုပ္ငန္းစံုျဖင့္ ေဖာ္ေဆာင္သြားရမည္သာ ျဖစ္ေပသည္။
လက္ေတြ႕ဘ၀
အေၾကာင္းေပါင္းစံု၊ လုပ္ငန္းစံုျဖင့္ အမ်ဳိးသား ဘ၀ကို ေဖာ္ေဆာင္ရမည္ကား မွန္ပါ၏။ သို႔ေသာ္ ဤေနရာတြင္ကား လက္ေတြ႕ဘ၀ စာေပယဥ္ေက်းမႈ နယ္ပယ္မွေန၍ တည္ေဆာက္ေရး အုတ္ျမစ္အေျခခံတရားမ်ားကို အေလးထားရွာေဖြေဖာ္ ထုတ္လိုေပသည္။
မ်က္ေမွာက္ဘ၀ ကရင္လူမ်ဳိးအတြင္း … …(၁) ဘာသာစကားမတူညီေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုငယ္မ်ားျဖင့္ ေပါင္းစုဖြဲ႕စည္းထားလွ်က္ ရွိေနျခင္း(၂) ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ ျခားနားလွ်က္ ရွိေနျခင္း(၃) စာေပအကၡရာေရးထံုး အလီလီ ရွိေနျခင္း(၄) ေနရာေဒသ ျပန္႔က်ဲစြာေနထုိင္လွ်က္ ရွိျခင္း
စသည့္ အေျခခံ ကြဲျပားကြာဟခ်က္တို႔မွာ အတိတ္မွ အေမြအႏွစ္မ်ားအျဖစ္ လက္ဆင့္ကမ္း လာခဲ့ပါသည္။ အေျခခံ ကြဲျပားခ်က္ ရွိေနျခင္းသည္ လက္ေတြ႕လုပ္ငန္း၌ တုိးတက္မႈႏွင့္ မွန္ကန္ေသာ ေအာင္ျမင္မႈကို မတည္ေဆာက္ ႏိုင္ေပ။ အဟန္႔အတား အကာအဆီး ျပဳေနမည္ ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ေသာ အဟန္႔အတားမ်ားအား မီးေလာင္ရာေလပင့္ တြန္းအားျပဳေနသည့္ အေၾကာင္းတရား မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ၾကည့္လွ်င္(၁) လမ္းၫႊန္မႈအစီအမံ စနစ္တက် မရွိျခင္း(၂) တူညီေသာ အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္ ခံယူခ်က္ အားနည္းေမွးမွိန္လွ်က္ ရွိျခင္း။(၃) ကာလေဒသအေျခအေန - တည္းဟူေသာ အေၾကာင္းရပ္မ်ားကို ေတြ႕ရေပသည္။အထက္ပါ အေျခခံ ကြဲျပားခ်က္ႏွင့္ အေထာက္အကူ မီးေလာင္ရာ ေလပင့္ေပးေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ား ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားထုတြင္း စည္းလံုးညီညြတ္မႈႏွင့္ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈတို႔ကို ပ်က္ျပားေစခဲ့သည္။ ကာဆီးပိတ္ဆုိ႔ေစခဲ့သည္။ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိျခင္းသည္ နားလည္မႈ မရွိေစျခင္းႏွင့္ အျမင္မွား သံသယပြားမႈကိုသာ ဖန္တည္းေစသျဖင့္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈကို ပ်က္ျပားေစကာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မႈ ဆုိသည္မ်ားမွာ လုိက္ေလေ၀းေလ ျဖစ္ရေလေတာ့သည္။
စည္းလံုးမႈ၏ အေျခခံကို ရွာေဖြၾကည့္လွ်င္
“တူညီေသာ အလုပ္တြင္ တူညီေသာ ဦးတည္ခ်က္ႏွင့္ လမ္းညႊန္မႈအစီအမံရွိျခင္း” တို႔အေပၚ၌ အေျခခံလွ်က္ ရွိေနပါသည္။
ကရင္ဘ၀၏ အတိတ္အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ နယ္ေျမေဒသ ျပန္႔ႀကဲစြာ ေနထုိင္လ်က္ရွိၿပီး ဘာသာ စကားစာေပယဥ္ေက်းမႈ ႏွင့္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ ကြဲျပားခ်က္တို႔မွာ မလိုလား- မျမင္ၾကား လိုေသာ္လည္း ေရွာင္လႊဲမရ ျဖစ္ခဲ့ပါၿပီ။ သို႔ေၾကာင့္လည္း ဤလမ္း ခုလပ္မွေန၍ အနာဂတ္အေရးအတြက္ မိမိကိုယ္ကို ေ၀ဖန္ေရးအား အေလးထားၿပီး မေထာက္မညႇာ ရဲ၀ံ့စြာ ျပဳၾကရန္ အခ်ိန္တန္ေလၿပီ။
ကရင္အမ်ဳိးသားေရးဆုိသည္မွာ
အမ်ဳိးသားထု အက်ဳိးတရားအတြက္ စာေပေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈေရး၊ စည္းလံုးညီညြတ္ေရး စသည္ျဖင့္ မၾကာခဏ ဟစ္ေႂကြး ေဖာ္ေဆာင္ ခဲ့ၾကသည္။ ေဖာ္ေဆာင္ ေနၾကဆဲလည္း ျဖစ္သည္။ ဟစ္ေႂကြး သကဲ့သို႔ပင္ အလုပ္မ်ား၊ အေတြး - အယူအဆမ်ား၊ စီမံမႈမ်ား ခ်မွတ္လာခဲ့ၾကပါ၏။ သို႔ေသာ္ ကြၽႏ္ုပ္တို႔ အေျပာႏွင့္ အလုပ္သည္ ေရွ႕ေနာက္ညီခဲ့ၾက ပါၿပီလား။ မိမိကုိယ္ကို ဆန္းစစ္မိသူ ရွိေကာင္း ရွိပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ နည္းမည္ထင္မိ၏။
ကရင္အမ်ဳိးသားေရးသည္ အမ်ဳိးသားထုႏွင့္ ဆုိင္ပါသည္။အမ်ဳိးသားထုကိုလည္း အေျခခံယူရသည္။ ကရင့္စာေပအေရးကို ေတြးဆၾကည့္လွ်င္ စေကာကရင္ စာေပ၊ ပိုးကရင္စာေပ စသည့္ စာေပအင္အားစုတို႔သည္ ကရင္အမ်ဳိးသားထုအတြက္ဟု ခံယူလာခဲ့ လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ ၾကသည္မွာ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထုိက္ ပါမည္ေလာ။ ဤသည္မွာပင္ မိမိအမ်ဳိးသားထုကို လွည့္စားလုိက္ျခင္း၊ မိမိတို႔ကိုယ္ကို တကယ့္မ်ဳိးခ်စ္မ်ားအျဖစ္ ျပန္လည္ လွည့္စားေနၾကျခင္းပင္ ျဖစ္မေနပါလား။ ေစ့ေစ့ေတြးၾကည့္ ေစခ်င္ပါသည္။
အဘယ္ေၾကာင့္ ဆုိေသာ္ စေကာကရင္ စာေပအင္အားစု၊ ပိုးကရင္စာေပ အင္အားစု - စသည္ စသည္ျဖင့္ တစုတဖြဲ႕ အုပ္စု အသိုင္းအ၀ိုင္းကိုသာ ကိုယ္စားျပဳ အက်ဳိးျပဳေနမည့္ စာေပ ေဖာ္ထုတ္မႈမ်ဳိးသာ ျဖစ္မေနပါလား။ စာေပအကၡရာအစြဲ ဘာသာစကားအစြဲ၊ ဂုိဏ္းဂနအစြဲမ်ား ႀကီးထြားလာေစခဲ့ေၾကာင္း အတိတ္ စာေပသမိုင္းကို ေလ့လာက ျမင္ေတြ႕ရေပ လိမ့္မည္။ ကရင္အမ်ဳိးသားထုကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ကရင္တမ်ဳိးသားလံုး လက္ခံႏိုင္ေသာ စာေပေရးထံုးသည္ ေပၚထြက္၍ မလာေသးေပ။
ယဥ္ေက်းမႈေရးရာ၌လည္း ထုိဟာမွားသည္၊ ဤအရာမွန္သည္ စသည္ျဖင့္ ေရွးေဟာင္းကို ေရွးေဟာင္းျဖစ္သည့္ အေၾကာင္း တခုတည္းႏွင့္ ထူးထူးျခားျခား ျမတ္ႏုိးျခင္း၊ ေခတ္ေပၚကို ေခတ္ေပၚျဖစ္ျခင္း အေၾကာင္းတခုတည္းႏွင့္ ခ်ီးက်ဴးျခင္း ျပဳၾကသည္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ညႇိႏိႈင္းျခင္းမရွိဘဲႏွင့္ အေ၀းမွ အျငင္းပြားခဲ့ၾကသည္။ အမွန္တရားကို အဘယ္သို႔ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ပါ မည္နည္း။
အမွန္တရား
တိုးတက္ျခင္း ဗိမာန္၏အေျခခံသည္ အမွန္တရားဟု ဆုိပါသည္။ သို႔ေသာ္ အမွန္တရား ဆုိသည္မွာ ဆံုးစရွာရ ခက္ေလာက္ေအာင္ နက္နဲတတ္ပါသည္။ အမွန္တရား ရွာေဖြရန္မွာ ဘက္လုိက္ျခင္း မာန္မာန ေထာင္လႊားျခင္း၊ ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်ျခင္းမ်ားတို႔သည္ အမွန္တရားႏွင့္ တိုးတက္မႈတုိ႔၏ ရန္သူမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ဘ၀အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို ႐ိုးသားစြာျဖင့္ က်ဳိးေၾကာင္းဆင္ျခင္ တုိင္းထြာသြားျခင္းျဖင့္ အျမင္အလင္းေရာင္ကို ေတာက္ပေစရမည္ဟု အဆုိရွိေပသည္။
ကရင့္အမ်ဳိးသားေရး၏ အမွန္တရားသည္ အမ်ဳိးသားထုေရးရာ အတြင္း၌ တည္ရွိေနပါသည္။ ကရင္အမ်ဳိးသားထု၏ ဘ၀အေတြ႕အႀကံဳကို ဆင္ျခင္ညႇိႏိႈင္းႏိုင္းျခင္းမွ ရရွိေသာ အမွန္တရားျဖင့္သာ တိုးတက္မႈ အက်ဳိးတရား ရႏိုင္မည္ ျဖစ္ေလသည္။
ယဥ္ေက်းမႈမွသည္
ယဥ္ေက်းမႈေရးမွ အမွန္တရားမည္သုိ႔ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ၾကပါမည္နည္း။လက္ေတြ႕ဘ၀ ကရင့္ယဥ္ေက်းမႈ ေရးရာမ်ားအေပၚ ခံယူခ်က္ သေဘာထားမ်ား ပီျပင္စြာ ႐ႈျမင္သံုးသပ္ရန္ လိုအပ္လာၿပီ ျဖစ္ေပသည္။လူမ်ဳိးတမ်ဳိး၏ သ႐ုပ္သဏၭာန္ကို ထုိလူမ်ဳိး၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားက ထိန္းသိမ္းေဖာ္ျပ ႏိုင္ပါ၏။ ထုိသ႐ုပ္သဏၭာန္မ်ားကို ထုိလူမ်ဳိးတို႔က စာေပျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခားနည္းမ်ားျဖင့္ျဖစ္ေစ ထိန္းသိမ္းေလ့ရွိသည္။ မ်ဳိးဆက္ အေမြအႏွစ္မ်ားကို ထားရစ္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔မဟုတ္က အျခားယဥ္ေက်းမႈမ်ား၏ ၀ါးမ်ဳိျခင္းကို ခံရတတ္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈ ကြယ္ေပ်ာက္ျခင္းသည္ လူမ်ဳိးတည္တန္႔ေရးအတြက္ မည္သည့္အနာဂတ္ အာမခံခ်က္မွ် ရွိေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။
ေရွ႕တန္းေရာက္ တုိးတက္ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမ်ဳိးတို႔သည္ပင္လွ်င္ ၎တို႔၏ ႐ိုးရာႏွင့္ ေခတ္ေပၚယဥ္ေက်းမႈဟူ၍ အခန္းက႑ခြဲ၍ အစီအမံခ် ေဖာ္ေဆာင္ၾကသည္မွာ အေၾကာင္းမဲ့ မျဖစ္တန္ရာေပ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးကို ၀ါးမ်ဳိျခင္း၊ အ၀ါးမ်ဳိခံရျခင္းတုိ႔မွာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈအရလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ႏိုင္ငံေရး ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးအရ အင္အားမညီမွ်၍လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ စာေပယဥ္ေက်းမႈေရးအရ လြမ္းမုိးမႈမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ေပသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ယေန႔ ကရင္အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈ လုပ္ငန္းေဖာ္ေဆာင္ၾကရာ၌ … …
· စစ္မွန္ေသာ အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈပီျပင္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေရးႏွင့္
· စစ္မွန္ေသာ တိုးတက္မႈရရွိေရးမွာ အမ်ဳိးသားထု စည္းလံုးညီညြတ္ေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားထု ဘ၀အေတြ႕အႀကံဳ ညႇိႏိႈင္း ဖလွယ္မႈမွ ရသည့္ အမွန္တရားသည္ မရွိမျဖစ္ေသာ အေျခခံမ်ား ျဖစ္လာေပမည္။
မ်က္ေမွာက္အေျခတြင္ကား ကရင္တို႔သည္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ မရွိေသး။ အမ်ဳိးသားထုအတြက္ အမွန္တရားသည္လည္း ေပၚထြက္ လာခဲ့ၿပီဟု မဆုိႏိုင္ေသးေပ။
ဤသို႔ဆုိလွ်င္ … …
· အမ်ဳိးသားထု စည္းလုံးညီညြတ္မႈကို မည္သို႔ တည္ေဆာက္ယူရ ပါမည္နည္း။
· အမ်ဳိးသားထုအတြက္ အမွန္တရား ဆုိသည္မ်ားအား မည္သို႔ေဖာ္ထုတ္ ၾကမည္နည္း။
ကြၽႏ္ုပ္တို႔တေတြ ေရကူးတတ္မွ ေရထဲဆင္းမည္ဆုိ၍ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ ေရကူးတတ္လိုမႈျဖင့္ ေရထဲဆင္းၾကရ ပါမည္။ စည္းလံုးမႈ ရရွိရန္အတြက္ ထုိင္ေစာင့္၍ မရႏိုင္ပါ။ အမွန္တရားကိုလည္း စုေပါင္းညႇိႏိႈင္းမွ ရႏိုင္ပါလိမ့္မည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈလုပ္ငန္းမ်ားကို … …
· အမ်ဳိးသား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္
· အမ်ဳိးသားထုအတြက္ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ေရး ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္တို႔ျဖင့္ အေလးေပး ေဖာ္ေဆာင္သြားရန္ ခ်မွတ္သင့္လွ ေပသည္။
သို႔ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ “စာေပယဥ္ေက်းမႈ ေဖာ္ထုတ္ျမင့္တင္ေရး” ဆုိ႐ံုမွ်ျဖင့္ မလံုေလာက္ေတာ့ပါ။ ေဖာ္ျပခဲ့ပါအေျခခံ ၂-ရပ္ျဖင့္ ခ်မွတ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုလာသည္ျဖစ္၍ “ယဥ္ေက်းမႈေရး အစီအမံ” သည္ လိုအပ္ေပေတာ့သည္။ လမ္းၫႊန္မႈ အစီအမံ ဆုိသည္မွာ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းဆုိေသာ အေျခခံအင္အားစု ရွိရေပသည္။ ကရင္တုိ႔တြင္ ထုိအေျခခံမ်ဳိး ေက်နပ္ဖြယ္ရာ မရွိေသးပါ။
ကရင္တို႔သည္ ကရင္ျပည္၊ ရန္ကုန္တိုင္း၊ ဧရာ၀တီ စသျဖင့္ ျပန္႔က်ဲေန၏။ ကရင္ ၇-ဦးရွိလွ်င္ ၁-ဦးသာ ကရင္ျပည္ တြင္ ရွိေနသည္။ ကရင္ျပည္မွာ စာေပယဥ္ေက်းမႈ လုပ္ငန္းသည္ အျခားတိုင္းေဒသရွိ ကရင္မ်ားကို ကိုယ္စားျပဳ အက်ဳိးျပဳႏိုင္သည့္ အေနအထားမရွိေသး။ နယ္ေျမအလိုက္ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္ျဖင့္ ေဖာ္ေဆာင္ေနၾကသည္။ အားလံုးအတြက္ လမ္းၫႊန္မႈ အစီအမံဆုိ၍ ဗလာနတၳိ။
ယဥ္ေက်းမႈလုပ္ငန္း သည္ပင္လွ်င္ အမ်ဳိးသားထု အ၀န္းအ၀ိုင္းအား ၿခံဳငံု၍ လမ္းၫႊန္မႈ အစီအမံ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္မႈ မျပဳႏိုင္ေသးသမွ် ေအာင္ျမင္မႈ ဆုိသည္မွာလည္း စိတ္ကူးထဲက ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ အျဖစ္ တည္ရွိေနဦးမည္ ဆုိသည့္အခ်က္ကို သေဘာတရားေရးအရ ဖြင့္ဆုိရဦးမည္ပင္။
သို႔ေသာ္ “မရွိ-မျဖစ္” ဆုိသည့္ အ႐ံႈးေပး၊ အညံ့ခံတို႔၏ လက္သံုးမ်ားကို ခံယူက်င့္သံုးလိုသည့္ ဆႏၵစိုးစဥ္းမွ် မထားစေကာင္း ျဖစ္ေလသျဖင့္ အက်ဥ္းအၾကပ္ကို ထြက္ေပါက္ရွာေနၾကရမည္ ျဖစ္ေတာ့သည္။
ရွာေဖြေတြ႕ရွိရေသာ ထြက္ေပါက္ကား
“ကရင္အမ်ဳိးသား တဦးစီ၏ လမ္းၫႊန္မႈႏွင့္ လမ္းၫႊန္မႈခံရမည့္သူမွာ မိမိတုိ႔ကိုယ္စီသာ ျဖစ္သည္”သို႔ျဖစ္ေလရာ မိမိတို႔၏ ေရွ႕ေဆာင္လမ္းၫႊန္မႈသည္ ဘယ္အရာျဖစ္၍ အဘယ္လမ္းၫႊန္မႈေနာက္ လိုက္ၾကရ ပါမည္နည္း။
မရွိသံုး အေျဖတရပ္ကား ကရင္တဦးစီ၏ လမ္းညႊန္မႈသည္ မိမိတို႔၏ “ကရင္အမ်ဳိးသားေရး အသိ” ပင္ျဖစ္၍ ထုိအမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္၏ လမ္းညႊန္မႈအတိုင္း လက္ေတြ႕က်င့္သံုး ေဖာ္ေဆာင္သြားရန္ ျဖစ္ေတာ့သည္။
ကရင္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားေရးအသိ
ဤတြင္ “ကရင့္အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္” သည္ ပဓာနက်ေသာ အခန္းေရာက္လာေတာ့သည္။ အမ်ဳိးသားေရး အသိကား အဘယ္ေၾကာင့္ မိမိတို႔ သန္ရာ ႐ႈေဒါင့္မွ ဖြင့္ဆုိၾကမည္ မလြဲပါ။
စာေရးသူအျမင္ႏွင့္ အယူအဆကိုတင္ျပရေသာ္ လူမ်ဳိးတုိင္း လူမ်ဳိးေရး စိတ္ဓာတ္ ရွိေနၾကပါသည္။ ကရင္တုိ႔လည္း ကရင္ လူမ်ဳိးေရးစိတ္ဓာတ္ ရွိေနမည္မွာ အျငင္းပြားစရာ မလို။ သို႔ေသာ္ ကရင္လူမ်ဳိးတိုင္း ကရင့္အမ်ဳိးသားတိုင္း စိတ္ဓာတ္ရွိခ်င္မွ ရွိပါလိမ့္မည္။ ရွိမေနေသးပါဟုပင္ အတိအက် ဆုိလိုက္ခ်င္ပါသည္။
နားလည္သလိုသာ ရွင္းရေသာ္ - လူမ်ဳိးေရး စိတ္ဓာတ္ဆုိသည္မွာ မိမိလူမ်ဳိးအေပၚ တဦးခ်င္း ခံစားခ်က္မ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ေမြးရာပါ ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသားေရးအသိ ဆုိသည္မွာကား မိမိ၏ လူမ်ဳိးေရးစိတ္ဓာတ္ အရင္းခံမွေန၍ မိမိအမ်ဳိးသားထုဘ၀ ကိစၥရပ္မ်ားေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားေရးအသိ ၀င္လာရသည္။ ခံစားခ်က္ အျမင္သစ္မ်ဳိး ၀င္လာျခင္းဟု ဆုိႏိုင္မည္ ထင္မိသည္။
လူမ်ဳိး၏ ဘ၀အေျခခံတရားမ်ား (ဘာသာ စာေပယဥ္ေက်းမႈ-စသည္) ကြဲျပားျခားနားမႈ ေထြျပားလာသည္ႏွင့္အမွ် အမ်ဳိးသားေရး အသိသည္လည္း အားနည္း ေမွးမွိန္လာကာ တခ်ိန္တည္း မွာပင္ အေျခခံ ကြဲျပားခ်က္တို႔သည္ ေစ့စပ္၍မရေသာ အားၿပိဳင္မႈ ပဋိပကၡအသြင္ ေဆာင္လာမည္ ျဖစ္သည္။
အထက္ေဖာ္ျပခဲ့သလုိပင္ အမ်ဳိးသားေရး အသိဆုိသည္မွာ အမ်ဳိးသားဘ၀မွသာ ရႏိုင္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကရင့္ဘ၀ သမိုင္းေၾကာင္းကို နားလည္သိရွိထားရန္ အထူးလိုအပ္လာေတာ့သည္။
ကရင့္ဘ၀တြင္ အေျခခံကြဲျပားခ်က္ ရွိေနေစကာမူ အမ်ဳိးသားေရး အသိကား တခုတည္းသာ ရွိေနရမည္။ တျမင္တသေဘာတည္းသာ ရွိၿပီး ကြဲျပားမႈ မရွိႏုိင္ေပ။ ကြဲျပားျခားနားမႈ အားလံုးအေပၚမွေန၍ ႐ႈျမင္သံုးသပ္သည္။ အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္သည္။ အားလံုးအတြက္ စဥ္းစားေပးသည္။ တစုတဖြဲ႕ကို ကိုယ္စားျပဳမည္ မဟုတ္။ ဘက္လိုက္မႈလည္း မရွိရပါေခ်။
ဥပမာ
ကရင္စာေပေရးတြင္ ပိုးကရင္စာေပ - စေကာကရင္စာေပ အင္အားစုတို႔သည္ အမ်ဳိးသားထု အတြက္ လုပ္သည္ဟု ခံယူမိျငားအံ့။ ထုိသို႔ဆုိလွ်င္ မိမိတို႔ကိုယ္ကို လွည့္စားျခင္းသာ ျဖစ္လိမ့္မည္။ အမ်ဳိးသားေရးအသိျဖင့္ ဆုိသည္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ပိုးကရင္ (၀ါ) စေကာ ကရင္စာေပေရးအသိျဖင့္ လုပ္ျခင္းသာ ျဖစ္ေနမည္။ ဘာသာေရး အေျခခံျဖင့္ စာေပေရးထံုး အလီလီ ေပၚထြက္လာခဲ့ျခင္းမွာ အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္ မည္မွ်အားနည္းခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ လက္တြဲေဆာင္ရြက္မႈ မရွိခဲ့ေၾကာင္း ထင္ရွားလွေပၿပီ။ ဘာသာေရး အသိအျမင္တို႔က အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္ကို စိုးမိုးခ်ယ္လွယ္ခဲ့ေၾကာင္းမွာ ျငင္းကြယ္၍ မရႏိုင္ေပ။
ကရင္အမ်ဳိးသားထုအတြက္ မည္သည့္ကြဲျပားခ်က္မ်ဳိးကိုမွ ဖန္တီးမည္မဟုတ္။ လက္ခံမည္လည္း မဟုတ္ေပ။ ကြဲျပားမႈကို ဖန္တီးမည့္ အျမင္အေတြး မွန္သမွ်ကိုလည္း တိုက္ဖ်က္ေတာ္လွန္ ေနမည္မွာ ကရင္အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္ပင္ ျဖစ္ေလသည္။
အခ်ဳပ္ဆုိရေသာ္
ကရင့္အမ်ဳိးသားေရးအသိမွာ ကရင့္ဘ၀ အေျခခံအေၾကာင္းရပ္မ်ား၊ ျပႆနာမ်ားအေပၚ အမ်ဳိးသားထု တရပ္လံုးကို ကိုယ္စားျပဳ၍ ခံစားႏိုင္မႈ ရွိလာပါမွသာ အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္ ပီျပင္လာလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ အသိမွရေသာ ခံစားမႈသည္ ထိေတြ႕မႈမွရေသာ ခံစားမႈထက္ မည္သည့္အခါမွ် မေလးနက္ႏိုင္ေပ။
သို႔ျဖစ္ေလရာ ထိေတြ႕မႈမွရေသာ ေလးနက္စြဲၿမဲသည့္ ခံစားမႈမ်ဳိး ရရွိလာေရးႏွင့္ ကရင္ အမ်ဳိးသားထု၏ လိုအပ္မႈ အမွန္တရားမ်ား ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေရးတို႔အတြက္ … …
· ကရင့္လူမႈအဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးတို႔သည္ လည္းေကာင္း … …
· ထုိလူမႈအဖြဲ႕အစည္းတြင္ ပါ၀င္ၾကေသာ အမ်ဳိးသား တဦးခ်င္းအရသည္ လည္းေကာင္း … …
· သေဘာတရားေရး အယူအဆေရး ၀ါဒေရး အေပါင္းတုိ႔သည္ လည္းေကာင္း … …
ဆႏၵစြဲကင္းစြာျဖင့္ ကရင္အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္အရ ေပါင္းစုလက္တြဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ႀကိဳးစား အားထုတ္ သင့္လွေပသည္။
သို႔မွသာလွ်င္ ညႇိႏိႈင္းမႈျဖင့္ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ေရးႏွင့္ ေမွ်ာ္မွန္းေသာ တိုးတက္ေရး ဗိမာန္အနီးသို႔ ခ်ဥ္းကပ္ႏိုင္ပါ လိမ့္မည္။ယေန႔မ်က္ေမွာက္ကား “ယဥ္ေက်းမႈမွသည္ - ခ်စ္ၾကည္လက္တြဲ ရြက္ေဆာင္ေရးသို႔” ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္အရ ယဥ္ေက်းမႈ လုပ္ငန္းရပ္မ်ားတြင္ အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္ျဖင့္ လက္တြဲေဆာင္ရြက္မႈ ျပဳေနရမည္။ ကြဲျပားမႈတို႔ကို ညႇိႏိႈင္းမႈျဖင့္ အမွန္တရား (၀ါ) လိုအပ္ခ်က္ ေဖာ္ထုတ္သြားရမည္။
ကရင္အမ်ဳိးသားတိုင္း၊ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းတိုင္း ကရင္အမ်ဳိးသားေရး အသိအျမင္၏ လမ္းၫႊန္မႈကို ခံယူကာ အမ်ဳိးသားေရး လုပ္ငန္းမွန္သမွ်တြင္ လက္ေတြ႕ခံယူ က်င့္သံုးလာၾကသည့္ တေန႔တြင္ကား ကြၽႏု္ပ္တို႔၏ အနာဂတ္ ကရင့္သေႏၶ ေမြးဖြားသန္႔စင္ လာသည့္ေန႔ ဟူ၍ ….။
မန္းေဌးရွိန္

ကရင္လူမ်ိဳး

ကရင္လူမ်ိဳး
စေကာကရင္
စေကာဟူေသာ စကားလံုး၏ မူရင္းအသံထြက္မွာ ေရွာင္ ျဖစ္သည္။ ေရွာင္ကို ဗမာလို ေရးသည့္အခါ အဆင္မေျပ၍ေသာ္၄င္း မူလေျပာဆိုသူက ေရွာင္ဟူေသာ စကားလံုး၏ အသံထြက္ကို ပီျပင္စြာ မေျပာႏိုင္ေသာေၾကာင့္ေသာ္၄င္း စေကာဟူေသာ စကားလံုးက ဗမာစာေပတြင္ တြင္က်ယ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ စေကာဟူေသာစကားလံုး၏ ကရင္အသံထြက္အမွန္မွာ "ေရွာင္" ျဖစ္ပါေၾကာင္း ျဖည့္စြက္ေရးသားလုိက္ရေပသတည္း။
စေကာကရင္ႏွင့္ပိုးကရင္
ကရင္လူမ်ိဳးတြင္ စေကာကရင္ ႏွင့္ ပိုးကရင္ ဟူ၍ အဓိကလူမ်ိဳးစုႀကီး ၂ စုရွိသည္။ ထိုလူမ်ိဳးစုႀကီး ၂စုမွာ ဓေလ့စရိုက္ ႏွင့္ အသုံးျပဳေသာ ဘာသာစကားတြင္ ကြဲျပားျခားနားမွုမ်ားရွိသည္။ စေကာကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ေယာက္်ားေလးမ်ား၏ အမည္ေရွ႕တြင္ ေစာ တပ္၍ ေခၚ​​ေဝၚေလ့ရွိၾကၿပီး မိန္းကေလးအမည္ေရွ႕တြင္ ေနာ္ တပ္၍ ေခၚေဝၚေလ့ရွိၾကသည္။ ပိုးကရင္လူမ်ိဳးမ်ားမွာမူ ေယာက္်ားေလးမ်ား၏ အမည္ေရွ႕တြင္ မန္း တပ္၍ ေခၚ​​ေဝၚေလ့ရွိၾကၿပီး မိန္းကေလးအမည္ေရွ႕တြင္ နန႔္ တပ္၍ ေခၚေဝၚေလ့ရွိၾကသည္။
ျမန္မာျပည္တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုုႀကီးမ်ား
Fixing Navbox name = ျမန္မာျပည္ လူမ်ိဳးမ်ား title = ျမန္မာအစိုးရသတ္မွတ္သည့္ လူမ်ိဳးနွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား group1 = ကခ်င္ list1 = ကခ်င္ - တရုမ္း - ဒေလာင္ - ဂ်ိန္ေဖာ့ (သိန္းေပၚ၊ ဂ်င္းေဖာ) - ေဂၚရစ္ - ခခု - ဒုရင္ - မရု (ေလာ္ေဂၚ) - ရဝမ္ - လခ်ိပ္ (လာခ်စ္) - အဇီး - လီဆူ group2 = ကယား list2 = ကယား - ဇယိမ္း - ပေဒါင္း - ေဂခို - ေဂဘား - ပရဲ (ကေယာ) - မႏူမေနာ္ - ယင္းတလဲ - ယင္းေဘာ္ group3 = ကရင္ list3 =ကရင္ - ကရင္ျဖဴ - ပေလကီး (ပေလခ်ီ) - မြန္ကရင္ - စေကာကရင္ - တေလွပြာ - ပကူး - ဘြဲ - ေမာေနပြား - မိုးပြ - ပိုးကရင္ group4 = ခ်င္း list4 = ခ်င္း - ကသည္း - မယ္တိုင္ (ကသဲ) - ဆလိုင္း - ကလင္ေကာ (လူေရွ) - ခမီ - ေအာဝခမီ - ေခါႏိုး - ေခါင္စို - ေခါင္ဆိုင္ခ်င္း - ခြာဆင္းမ္ - ခြန္လီ (ဆင္မ္) - ဂန္တဲ့ (လင္တဲ) - ေဂြးတဲ - ငြန္း - ဆီစာန္ - ဆင္တန္ - ဆိုင္းဇန္ - အရွိုခ်င္း - -ခ်ိဳး - ခမီ - လိုင္မီး - - ဇိုမီး - မီဇိုး - ဇာေဟာင္ - ဆိုင္းတန္လူမ်ိဳး - ဇိုေဖ - ဇို - ဇန္ညွပ္ - တေပါင္ - တီးတိန္ (တဲဒင္မ္) - ေတဇန္ - တိုင္ခ်ြန္း - တာ့ဒိုး - ေတာရ္ - ဒင္မ္ - ဒိုင္ (ယင္ဒူး) - နာဂ - တိုင္ခ်ြန္း - မာရင္ - ပနမ္း - Magun - မတူ - မီရမ္ (မရာ) - မီအဲ - မကန္း - ွေလူရွေ (လူရွိုင္း) - ေလးျမို - လ်င္းတု - ေလာက္ထူ - လိုင္ - လိုင္ဇို - ပါကင္းမ္ - ဟြာလ္ငို - အနူး - အနန္ - အူပူ (မရို) - လ်င္းတု - အရွိုခ်င္း - ေရာင္ထု group5= ဗမာ list5 = ဗမာ - ထားဝယ္ - ျမိတ္ - ေယာ - ရဘိန္း - ကတူး - ကနန္း - ဆလုံ - ဖြန္း (ဖုန္း) group6 = မြန္ list6 = မြန္ group7 = ရခိုင္ list7 = ရခိုင္ - ကမန္ - ခမြီး - ဒိုင္းနက္ - ျမိဳ - သက္ group8 = ရွမ္း list8 = ရွမ္း - ဓေနာလူမ်ိဳး - ဓနု - အိုက္ဆြယ္ - အင္ - ဂုံ (ခြန္) - အင္းသား - ေကာ္ (အခါအိေကာ) - ခန္တီးရွမ္း - ခမူ - ကိုးကန့္ - ကြီ - လားဟူ - မိုင္းသာ - ေျမာင္ဇီး - ေမာရွမ္း - ပေလာင္ - ပေလး - ပအိုဝ့္ (ေတာင္သူ) - ဖ်င္ - ရွမ္းကေလး - ရွမ္းျကီး - စုံ - တိုင္းလြယ္ - တိုင္းလ်မ္ - တိုင္းလုံ - တိုင္းေလ့ - ေတာင္ရိုး - ဝ - ေယာင္ - ယင္က်ား - ယင္းနက္ - ယြန္း }}
တို ့ျဖစ္သည္

ဆရာေတာ္ႏွင့္ေဒၚစု

ကရင္ျပည္နယ္သာမညေတာင္ဆရာေတာ္ႀကီးဦး၀ိနယႏွင့္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္

ပေဒါင္အိမ္တြင္းမွုယက္ကန္း

ပေဒါင္လူမ်ိဳးတို ့၏ ရိုးရာအိမ္တြင္းမွု ယက္ကန္းလုပ္ငန္း